Dosłowne tłumaczenie słowa Stadtstaat to miasto (Stadt) i państwo (Staat), możemy spotkać się również z nazwą ,,wolnego miasta”. Miasta, którym nadano ten status najczęściej pełniły ważne funkcje (np. handlowe) dla danego obszaru. W skład miast-państwa dawniej wchodziły również okoliczne wsie i mniejsze miejscowości. Tereny te traktowane były jako autonomiczne, rządziły się własnymi prawami i były niezależne od ustawodastwa panującego w otaczających je jednostkach terytorialnych.
Status ,,wolnego miasta” jest nadal uznawany przez wiele państw na świecie.
W Niemczech istnieją trzy miasta-państwa:
– Hamburg
– Berlin
– Brema.
W skład Hamburga i Bremy wchodzą również porty 
usytuowane na ich terenie i do oficjalnej nazwy dodano jeszcze słowo Hansestadt. Oznacza to, że miasta te mają jednocześnie status miasta i landu.