Boże Narodzenie to niezwykły i magiczny czas zarówno dla Polaków, jak i dla Niemców. Zastanawialiście się kiedyś, w jaki sposób obchodzi się Boże Narodzenie w Niemczech? W poniższym artykule staraliśmy się omówić najważniejsze zwyczaje bożonarodzeniowe. Zapraszamy do lektury!
Die Vorfreude ist die beste Freude, czyli przygotowania do świąt
Kiedy rozpoczynają się w Niemczech przygotowania do świąt? Przygotowania zaczynają się z czterotygodniowym wyprzedzeniem, w pierwszą niedzielę adwentu. Dlaczego tak szybko? Ponieważ Niemcy kochają atmosferę świąt (niem. Weihnachtsstimmung). Bardzo popularny jest wieniec adwentowy (niem. Adventskranz), który powstaje z gałązek jodły lub świerku. Zdobią go fioletowe wstążki i czerwone świeczki. Jaką symbolikę mają te kolory? Zieleń to wyraz nadziei, fiolet zadumy nad przeszłością, świece symbolizują światło. W każdą niedzielę adwentu zapala się kolejną świeczkę, aż w Boże Narodzenie płoną wszystkie.
Okna przyozdabia się różnymi dekoracjami, niektóre wykonuje się własnoręcznie. W każdym domu ustawiana i ozdabiana jest również choinka (niem. Weihnachtsbaum). Choinki nie zawsze są duże i wystawne, ponieważ stanowią tylko jeden z elementów świątecznego wystroju. Wszelkie ozdoby (niem. Weihnachtsschmuck) można kupić w czasie adwentu (niem. Adventszeit) m.in. na Jarmarkach Bożonarodzeniowych (niem. Weihnachtsmarkt). Stały się one częścią niemieckiej tradycji. Ich niezwykła, ujmująca atmosfera sprzyja kupowaniu prezentów (niem. Weihnachtsgeschenke), piciu grzanego wina (niem. Glühwein), jedzeniu pierników (niem. Lebkuchen) oraz słuchaniu kolęd (niem. Weihnachtslieder). Najbardziej znane jarmarki odbywają się m.in. w: Berlinie, Dreźnie czy Norymberdze. Nawet w czasie pandemii Niemcy nie zrezygnowali z tradycji jarmarków bożonarodzeniowych. W Bawarii zorganizowano samochodowe jarmarki, które cieszą się dużą popularnością i zapewniają odwiedzającym bezpieczeństwo.
Wielu rodziców przygotowuje wraz z dziećmi kalendarz adwentowy (niem. Adventskalender). Najczęściej ma on kształt domku z 24 okienkami. W czasie adwentu codziennie otwiera się jedno i wyjmuje niespodziankę. Najczęściej są to: czekoladki, ciasteczka lub inne słodkości.
Wigilia i pierwszy dzień świąt w Niemczech
Wigilia i pierwszy dzień świąt w Niemczech Święta Bożego Narodzenia to dla Niemców czas spędzany z najbliższą rodziną i przyjaciółmi.
Kolację wigilijną rozpoczyna dźwięk dzwoneczka. Ciekawą tradycją jest tzw. ,,kolorowy talerz” ze słodyczami i owocami przygotowywany dla dzieci. Potrawy wigilijne są w dużej mierze zależne od landu. Niemcy najczęściej jedzą w ten wyjątkowy wieczór: pieczoną kaczkę lub gęś, pieczoną kiełbasę, dania z kapusty (najczęściej kiszonej) lub karpia (który nie jest ulubioną potrawą Niemców). Wśród słodkości królują: Weihnachtsstollen (ciasto drożdżowe z dużą ilością bakalii) oraz Plätzchen (imbirowe ciasteczka). Wielu Polaków dziwi, że w większości niemieckich domów przygotowuje się sałatkę ziemniaczaną. Zgodnie ze starą tradycją od 11 listopada do 24 grudnia panował post (niem. Fastzeit), dlatego spożywano potrawy postne. Zwyczaj ten już w wielu domach nie jest pielęgnowany, ale w Wigilię podaje się nadal sałatkę ziemniaczaną.
Czego życzą sobie Niemcy? Życzenia są z reguły krótkie, zwykle mówimy: Frohe Weihnachten lub Fröhliche Weihnachten. W trakcie składania życzeń nie dzielimy się opłatkiem, nie oczekujemy również przybycia niespodziewanego gościa. Zgodnie z tradycją pod każdym nakryciem umieszcza się monetę, która ma zapewnić rodzinie dobrobyt w całym roku. Jakie prezenty znajdziemy pod choinką? Niemcy bardzo cenią sobie nawet drobne upominki, dlatego prezent nie musi być drogi. Wartość podarunku nie jest najważniejsza, liczy się szczerość i pamięć o innej osobie. Moment wręczania prezentów, szczególnie dzieciom, nazywany jest Bescherung. Część domów nadal pozostaje wierna starej tradycji zgodnie z którą prezenty nie są umieszczane pod choinką, ale układane na stole, obok nakryć. Dzieci wierzą, że prezenty przynosi Mikołaj (niem. Weihnachtsmann) lub Dzieciątko (niem. Christkind). Podczas Wigilii śpiewa się również kolędy (niem. Weihnachtslieder), np.: ,,Stille Nacht”, ,,O Tannenbaum”, ,,O, du fröhliche”.
W niemieckich kościołach nie odbywa się pasterka, nabożeństwo ma miejsce po południu.
Bardziej uroczyście niż w Polsce obchodzi się pierwszy dzień świąt. Często Niemcy spotykają się wtedy na obiedzie, spożywają potrawy bożonarodzeniowe i cieszą się świąteczną atmosferą. Niejednokrotnie świąteczny obiad spożywany jest w restauracji. Na przykładzie Bożego Narodzenia w Niemczech widać prawdziwość przysłowia: Co kraj, to obyczaj (niem. Andere Länder, andere Sitten). Warto z ciekawością przyjrzeć się odmiennym zwyczajom i poznać niemieckie świąteczne tradycje.